Imago mundi
Instytut Lingwistyki Stosowanej
Uniwersytetu Warszawskiego
zaprasza do wzięcia udziału w konferencji z cyklu Imago mundi (VIII)
oraz Translatio i literatura (V)
pod tytułem
Nowe (i stare) w przekładzie
która odbędzie się w dniach 1–2 czerwca 2026 roku
Chcielibyśmy stworzyć przestrzeń do dyskusji nad tym, co w przekładzie ulega zmianie, a co pozostaje
niezmienne; co uznajemy dziś za nowe podejścia, wyzwania i konteksty, a co – mimo upływu czasu –
nadal kształtuje nasze myślenie o tłumaczeniu. W centrum naszych zainteresowań znajdują się
zagadnienia związane z szeroko pojętym procesem przekładu – literackiego, specjalistycznego,
audiowizualnego, maszynowego, a także tłumaczenia ustnego. Interesuje nas zarówno to, co „nowe”:
zmiany technologiczne, nowe nurty w teorii przekładu, obecność tłumaczenia w mediach cyfrowych,
praktyki fanowskie czy rosnąca rola przekładu automatycznego, jak i to, co „stare” – tradycyjne
paradygmaty, ale odczytywane na nowo, ponadczasowe dylematy etyczne, klasyczne koncepty w nowych
odsłonach.
Proponujemy następujące panele tematyczne:
1. Trwałość i zmienność w teorii przekładu
– reinterpretacje klasycznych koncepcji w nowych kontekstach,
– historia myśli przekładoznawczej a współczesne nurty badawcze,
– przesunięcia zagadnień translatorskich i translatologicznych (centrum ↔ peryferie).
2. Technologia i przekład: między wsparciem a wyzwaniem
– tłumaczenie maszynowe, tłumaczenie wspomagane komputerowo (CAT), postedycja;
humanistyka cyfrowa a przekład,
– sztuczna inteligencja w przekładzie – przyszłość czy zagrożenie?
3. Przekład literacki w XXI wieku
– strategie translatorskie wobec literatury współczesnej,
– przekład nowych/starych gatunków (np. gier komputerowych, komiksów) i zjawisk (jak
użycie dialektów czy gier językowych),
– kanon przekładowy, wznowienia klasyki (w nowych i w starych przekładach) oraz zmiany
w recepcji przekładów.
4. Etyka tłumaczenia: dawne spory, nowe dylematy
– odpowiedzialność tłumacza w kontekstach politycznych i społecznych,
– lojalność wobec autora, tekstu, odbiorcy – czy to wciąż aktualna triada?
– odpowiedzialność redaktora – wobec nowych i starych przekładów.
5. Przekład jako akt poznania i interpretacji
– hermeneutyka i epistemologia przekładu,
– tłumacz jako podmiot poznający i współautor sensu,
– przekład jako transfer poznawczy – tłumaczenie w służbie humanistyki oraz jako
narzędzie analizy dla innych obszarów wiedzy.
6. Granice i przekraczanie granic: międzyjęzykowość, międzykulturowość,
multimodalność
– przekład międzykulturowy; przekład intersemiotyczny,
– tłumaczenie audiowizualne i wielokanałowe formy komunikacji.
7. Przekład i edukacja
– nowe i stare w kształceniu tłumaczy w dobie cyfrowej,
– dydaktyka przekładu a zmieniające się potrzeby rynku.
8. Archiwa przekładu i zwrot materialny
– opracowywanie i badanie archiwów osobistych tłumaczy,
– wykorzystanie różnych materiałów do badań biografii tłumaczy i procesu
tłumaczeniowego.
Do udziału zapraszamy badaczy i praktyków przekładu reprezentujących różne dziedziny:
językoznawstwo, literaturoznawstwo, kulturoznawstwo, filozofię, medioznawstwo oraz inne obszary, w
których przekład stanowi istotny element refleksji.
Przewidujemy także wykłady plenarne oraz dyskusję panelową.
Językiem roboczym obrad jest język polski, forma – stacjonarna.
Czas trwania wystąpienia: 20 minut,
Warunki uczestnictwa:
Prosimy o dokonywanie zgłoszeń i przesyłanie streszczeń za pośrednictwem formularza
Prosimy o wybór jednego z proponowanych paneli
tematycznych. Termin nadsyłania zgłoszeń: 20 lutego 2026 r.
Ewentualne pytania prosimy kierować pod adres imagomundi.ils@uw.edu.pl.
Informacja o przyjęciu referatu: 20 marca 2026 r. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do wyboru
zgłoszeń najbardziej odpowiadających tematyce obrad.
Opłata konferencyjna wynosi 550 zł (dla uczestników z referatem) albo 300 zł (dla doktorantów) i
obejmuje udział w obradach, materiały informacyjne, a także uroczystą kolację 1 czerwca 2026 r. oraz
poczęstunki podczas przerw kawowych. Opłata nie pokrywa kosztów noclegu, który uczestnicy
organizują we własnym zakresie. Informacja o numerze konta konferencji oraz o hotelach w pobliżu
miejsca obrad podana zostanie w powiadomieniu o zakwalifikowaniu wystąpienia. W przypadku
rezygnacji z udziału opłata nie podlega zwrotowi.
UWAGA: Opłata nie obowiązuje pracowników i doktorantów Wydziału Lingwistyki Stosowanej UW, a
pracownicy innych wydziałów UW mogą otrzymać jedynie notę księgową. Uczestników, którzy będą
potrzebowali faktury VAT, prosimy o zaznaczenie tego w formularzu zgłoszeniowym.
Publikacja:
Wybrane teksty po pozytywnych recenzjach zostaną opublikowane w czasopiśmie „Między
Oryginałem a Przekładem”.
Komitet naukowy:
prof. dr hab. Dorota Urbanek, prof. dr hab. Małgorzata Tryuk,
dr hab. Markus Eberharter, prof. ucz., dr hab. Marta Kaźmierczak, dr Karolina Dębska.
Komitet organizacyjny:
prof. ucz. dr Anna Szczęsny, dr Weronika Sztorc, mgr Agata Balińska,
mgr Zuzanna Jaskuła, mgr Anna Mach.
Poprzednie konferencje Imago mundi & Translatio: 2024